Deze gedeelde huiskamer is de afgelopen honderden jaren gevormd, gevuld en veranderd. Het is een ruimte waar we ons dagelijks doorheen bewegen, maar ook een plek waar personen en geschiedenissen worden geëerd, gerepresenteerd of herdacht door middel van monumenten, gebouwen en straatnamen. Net als de geschiedenis zelf, vormt de openbare ruimte een verhaal dat nooit af is. Terwijl samenlevingen in beweging zijn en onze blik op de geschiedenis verandert, staan deze beelden doodstil, bevroren in de tijd.

Monumenten en straatnamen vertegenwoordigen wat een (stads)bestuur heeft besloten om te bewaren en te markeren als cultureel erfgoed. Hierdoor staan ze symbool voor wat bewust of onbewust herdacht of gevierd wordt. Maar wat voor de één trots is, is voor de ander een bron van pijn, woede of schaamte. Weer een ander haalt diens schouders erbij op.

Een samenleving bestaat uit mensen met allemaal een unieke achtergrond, en er is geen enkel beeld dat iedereen representeert. De selectie voor representatie in de openbare ruimte brengt daarmee automatisch een sterk uitsluitingsmechanisme met zich mee. Het idee dat personen of historische gebeurtenissen in steen of brons voor de eeuwigheid bestaan, staat daarom al langere tijd ter discussie.

Gegroeid bewustzijn

In Den Haag, maar ook in Nederland en daarbuiten, is het bewustzijn rondom representatie gegroeid. Onder meer als gevolg van de Black Lives Matter-demonstraties die wereldwijd volgden op de moord op George Floyd in 2020. Standbeelden werden van hun sokkels getrokken, beklad en beschreven. Zo kwam een beeld van slavenhandelaar Edward Colston in Bristol in de gracht terecht. Het beeld van Koning Leopold II in Antwerpen werd beklad, in brand gestoken en ter restauratie verwijderd. Hoewel er in Nederland geen beelden omvergetrokken werden, laaiden er discussies op rondom figuren als J.P. Coen, Johan Maurits, Piet Hein, Witte de With en Van Heutz en rondom hun standbeelden, bustes, straatnamen en vernoemingen. Hoe wordt de huiskamer gastvrij en daadwerkelijk van iedereen?