Een verborgen liefde, een gedeeld ideaal

Jacoba van Heemskerck (1876–1923) en Marie Tak van Poortvliet (1871–1936) ontmoeten elkaar op jonge leeftijd in Den Haag, waar Van Heemskerck later ook studeert aan de Koninklijke Academie van Beeldende Kunsten. Hun vriendschap groeit uit tot een levenslange, liefdesrelatie – grotendeels verhuld door sociale conventies. Gedreven door gedeelde idealen – waar zij zich soms op blindstaren en in verliezen – staat voor zowel Marie Tak van Poortvliet als Jacoba van Heemskerck de weg naar een betere wereld altijd centraal.

Pioniers in de moderne kunst

Van Heemskerck ontwikkelt zich tot een van de toonaangevende expressionisten van haar tijd. Op haar beurt ontpopt Tak van Poortvliet zich als een van de belangrijkste (vrouwelijke) verzamelaars van moderne kunst. Zij ondersteunt Van Heemskerck op allerlei fronten: als mecenas, criticus en als haar partner. In deze door mannen gedomineerde wereld wordt hun onafhankelijkheid, invloed en talent zowel bewonderd als gewantrouwd. Hun zomerverblijf in Domburg, Villa Loverendale, groeit uit tot broedplaats van de avant-garde. Beiden delen een diepe interesse in theosofie, antroposofie en later ook biodynamische landbouw – overtuigingen die hun kunst, leven én keuzes vormgeven.

Mondriaan, Marc en Kandinsky

De tentoonstelling toont hoogtepunten uit Van Heemskercks oeuvre: kleurrijke schilderijen, tekeningen en glas-in-lood waarin spiritualiteit, kleur en een expressieve beeldtaal de boventoon voeren. Dit komt duidelijk terug in Twee bomen, een hoogtepunt van het vroege luministische werk van Van Heemskerck. De spirituele lading van de ‘levensboom’ is een terugkerend motief in haar werk. Naast het oeuvre van Van Heemskerck toont Kunstmuseum Den Haag topstukken uit de privécollectie van Tak van Poortvliet. Denk hierbij onder meer aan werken van Piet Mondriaan, Franz Marc, Wassily Kandinsky en vele andere kunstenaars uit die tijd, die zowel Van Heemskerck als Tak van Poortvliet inspireerden.